John Dewey: pedagoog van participatie en democratie

Omschrijving

John Dewey was een Amerikaanse pedagoog en filosoof die leefde van 1859 tot 1952. Zijn ideeën waren honderd jaar geleden vernieuwend, maar zijn vandaag de dag nog steeds relevant. Vooral nu burgerschapsvorming belangrijk is in het onderwijs, zijn zijn gedachten over participatie en democratie uitermate bruikbaar. In dit artikel lees je wie Dewey was en wat hij dacht over opvoeding en leren.

Dewey werd geboren op 20 oktober 1859 in Burlington, in de Amerikaanse staat Vermont. Hij groeide uit van een verlegen jongen tot een wereldberoemde denker.

Een denker met impact
Hij was niet alleen filosoof, maar ook een echte pedagoog. Hij schreef boeken, gaf les en dacht veel na over hoe kinderen leren. Rond 1900 werkte hij in Chicago en sloot zich aan bij de Hull Housebeweging. Die beweging hielp mensen in armoede en streed tegen sociale problemen. Dewey stopte pas na zijn pensioen in 1930 met lesgeven. Daarna bleef hij zich bezighouden met onderwijs en politiek. Hij sprak zich uit over belangrijke onderwerpen en schreef daar ook over. Hij was niet bang om zijn mening te geven.

Dewey in Nederland
In Nederland waren de eerste reacties op Dewey verdeeld. Pedagogen op bijzondere, christelijke scholen konden weinig met zijn ideeën. Dewey geloofde namelijk niet in een bovennatuurlijke wereld of religieuze opvoeding. Maar niet iedereen dacht zo. Cornelia Philippi-Siewertsz van Reesema bewonderde zijn werk. Zij onderzocht de opvoeding van jonge kinderen in andere landen en schreef positief over Dewey. Haar werk legde de basis voor het Nederlandse kleuteronderwijs, zoals dat in 1956 werd vastgelegd in de Wet op het Kleuteronderwijs.
Ook professor Wielenga vond Deweys ideeën interessant. Hij zag vooral veel in Deweys manier van lesgeven en het idee dat kinderen actief leren. Hij vond dat deze ideeën goed pasten bij een praktische manier van lesgeven op de basisschool. Vanaf de jaren tachtig groeide de interesse in Dewey weer. Samen met onder andere pedagoog Gert Biesta werd zijn werk opnieuw onderzocht en besproken. Steeds meer mensen raakten overtuigd van het belang van participatie en burgerschap in de opvoeding.