Wat denk je dat hij heeft?

Omschrijving

De KindKernKaart is een praktisch hulpmiddel voor op de groep, waarmee je op een andere manier naar gedrag leert kijken. Op basis van wat je ziet, maak je als pedagogisch professional een inschatting van de score op tien kernbehoeften van kinderen. Naar aanleiding van die inschatting krijg je concrete tips om aan te sluiten bij de behoeften van de kinderen op de groep.

Ik kom voor een observatie op een kinderdagverblijf. De pedagogisch medewerkers willen graag dat ik meekijk met Jamal. Zoals altijd zoek ik een rustig plekje uit, ergens in een hoek met mijn kladblok en goed zicht op Jamal. Nog geen vijf minuten later staat een pedagogisch medewerker naast me. Ze kijkt even naar het kind, en dan naar mij.
‘Dus… wat denk je dat hij heeft?’
Ik herhaal haar vraag.
‘Ja, autisme, ADHD… waar moet ik aan denken?’
Ik antwoord eerlijk: ‘Geen idee. Dat is ook niet mijn werk.’
Ietwat teleurgesteld loopt ze weg.
Na een uurtje vertrek ik weer. Over een paar dagen zou ik met ouders en medewerkers om tafel gaan om mijn observaties te delen. Maar die ene vraag blijft bij me hangen: wat denk je dat hij heeft? Het was de derde keer in twee weken dat me dat werd gevraagd. En eerlijk? Ik snap het wel. Pedagogisch medewerkers willen handvatten. Iets om houvast aan te hebben bij het begrijpen van het gedrag van een kind. Het lijkt soms alsof een label - ADHD, ASS - automatisch een handleiding oplevert. Maar na tien jaar in de kinderpsychiatrie weet ik: achter elk label gaan nog steeds totaal verschillende kinderen schuil.

Van label naar behoefte
Samen met mijn collega Raôul besloot ik dat dit anders moest. In plaats van te denken in diagnoses, wilden we meer gaan denken in behoeften. Wat vraagt dit kind op dit moment van zijn omgeving? Wat helpt dit kind verder? Zo ontstond de KindKernKaart. Een praktisch hulpmiddel voor op de groep, waarmee je op een andere manier naar gedrag leert kijken. Niet: wat heeft hij?, maar: wat heeft dit kind nodig? Wat betekent dat voor mij als professional? En (voor coaches:) wat betekent dat voor mijn team?
We definieerden tien kernbehoeften van kinderen in een groep, gebaseerd op onder andere het kwaliteitsmodel van Riksen-Walraven (2000, 2004) en de Caregiver Interaction Profile (CIP)-schalen (Helmerhorst et al., 2014b).
Bij elke behoefte kun je als professional inschatten: heeft dit kind hier weinig, neutraal of juist veel behoefte aan? De kaart werkt met een schaal van vijf punten. Geen goed of fout, maar een professionele inschatting op basis van wat je ziet. En die inschatting koppelen we aan concrete, haalbare acties die je als pm’er kunt inzetten - mét oog voor de realiteit van een drukke groep.