Bij meningsverschillen en conflicten tussen medewerkers of met ouders kan je als verantwoordelijke verschillende posities innemen. Het is in elk geval belangrijk óm een positie in te nemen en vanuit die positie ook consequent te handelen. Dit hoofdstuk schetst de posities die de verantwoordelijke kan innemen en probeert vaak door elkaar gebruikte begrippen op een rijtje te zetten. Ten slotte stelt het een mogelijke manier voor om zich duidelijk te positioneren vóór of bij de start van een onderhandeling. Het laatste deel van dit hoofdstuk past het voorgaande toe op een specifieke vorm van meningsverschillen en conflicten: het interculturele onderhandelen.
Onderhandelen en bemiddelen worden hier benaderd vanuit het model ‘contrapunt’.11 Dit model is gebaseerd op drie pijlers die samen een coherent geheel vormen en die voor een duidelijke leidraad zorgen om doelgericht en systematisch te kunnen onderhandelen. Deze pijlers zijn de communicatietheorie van Watzlawick, de interest based onderhandelingsmethode van Uri en Fisher en een aantal ethische principes.We lichten een van de pijlers uit dit model toe, namelijk de interest based onderhandelingsmethode, een gefaseerde onderhandelingsweg om tot efficiënte oplossingen te komen. Efficiënt onderhandelen betekent bij deze pijler niet wat praten met mensen, maar bewust en weloverwogen een gefaseerde weg volgen om tot het beste resultaat te komen.
22.1 Rollen bij conflicthantering
Als leidinggevende sta je in voor het goed functioneren van je organisatie. Je bent opgeleid als inhoudelijk deskundige en je kunt met kennis van zaken spreken over wat goede oplossingen zijn. Bij meningsverschillen tussen medewerkers heb je vanuit je inhoudelijke deskundigheid een eigen idee over wat inhoudelijk een goede oplossing is. Je kunt ervoor kiezen om een meningsverschil vanuit die inhoudelijke deskundigheid te benaderen. Het valt op dat verantwoordelijken vaak een uitgesproken gevoel van verantwoordelijkheid hebben en een mateloze inzet om ‘op te lossen’. Je wil iets doen en dat zorgt vaak voor een neiging tot snel inhoudelijk stelling nemen en op die manier meningsverschillen en conflicten zo snel mogelijk tot een goed einde brengen. Een meningsverschil krijgt dus de betekenis van een probleem en problemen zijn er om zo snel mogelijk weg te werken.