H19. Zelfsturing en motivatie

Omschrijving

In het inleidend hoofdstuk over management (hoofdstuk 18) hebben we duidelijk gemaakt dat er verschillende rollen zijn die de verantwoordelijke kan innemen: de ondernemer, de onderzoeker, de visionair of de strateeg. Het valt niet meteen aan te geven welke rol nu in alle situaties het beste is, dat hangt immers te veel van de context af, zo werd duidelijk. Het komt er immers net op aan een juiste balans tussen al die rollen te ontwikkelen. In de ene situatie is een doortastende houding als beslisser wenselijk, terwijl in een andere context net de zelfsturing van het team aan de orde is. Over die tweede optie gaat het hier.
Zelfsturing wil zeggen dat een team in hoge mate autonoom is. Een organiserend bestuur – of andere managementlaag – heeft veel taken en bevoegdheden aan het team gedelegeerd. Het is een managementmodel dat in de kinderopvang zeer nuttig kan zijn, juist omdat het gericht is op samenwerking. Samenwerken vatten we hierbij op als jezelf verbinden met andere mensen om bepaalde doelen te bereiken.
Een organisatie heeft zich per definitie gevormd rondom een doelstelling.Wie ergens solliciteert, brengt echter ook eigen doelstellingen mee. In elke organisatie zijn bovendien zelfstandige eenheden te onderscheiden (o.a.personen, teams) en hiërarchische niveaus (o.a. directieleden, coördinatoren, begeleiders). Al deze eenheden hebben een vermogen zichzelf te organiseren, maar ze hangen ook met elkaar samen. We begeven ons hierbij in een dynamisch veld, want er zijn meestal doelstellingen op verschillende niveaus, die alle hun eigen belang hebben. Wat betreft het ontwikkelen van visie, doelen en verantwoordelijkheden moet er dan ook afstemming zijn op deze verschillende niveaus. Als het hier spaak loopt, is het van essentieel belang participatief op te treden en een bewustzijnsbevorderend motivatieproces op gang te brengen.
Na een korte verhandeling over de samenhang tussen doelstelling en teamwork gaan we uitgebreid in op elementen van zelfsturing die zowel op individueel niveau als op teamniveau toepasbaar zijn.