Emoties in het brein

Omschrijving

Emoties? Ze vliegen de hele dag door de ruimte in de kinderopvang! Lachende gezichten, dikke tranen, stampvoetjes of juichkreten. Maar wat gebeurt er precies in die koppies als emoties komen en gaan? En hoe gebruik jij jouw eigen ‘bovenkamer’ om hier wijs mee om te gaan? Want let maar eens op: emoties zijn ontzettend besmettelijk!

Emoties zijn een soort ‘kleurpotloden’ in het brein: ze geven situaties kleur. Positief of negatief, fijn of niet fijn. Neem bijvoorbeeld een situatie waarin een kind een kleurpotlood van een ander afpakt. De één kan denken: hé, niet eerlijk!, terwijl de ander misschien denkt: leuk, samen kleuren! Zo bepalen emoties dus mede hoe een kind een gebeurtenis ervaart en hoe het reageert.

Verschil tussen emotie en gevoel
Emoties ontstaan direct en onbewust in je lijf, terwijl gevoelens ontstaan zodra je je bewust wordt van die emotie. Zie het maar als een kleurplaat: de emotie is als een ingekleurd vakje dat op papier verschijnt. Gevoel is vervolgens wanneer je bewust ziet welke kleur er is ontstaan en hoe mooi die is geworden. Stel je eens voor: je zit lekker buiten met een groepje kinderen te eten. Alles loopt soepel, er wordt vrolijk gekletst en gelachen, en jij zit er ontspannen bij. Op dát moment merk je bewust: dit is geluk! Zo kleur je bewust je eigen ervaring en voel je wat je emotie al had geschetst. Gevoelens en emoties geven kleur aan het leven. 
• Gevoelens zijn als de basiskleuren van je kleurplaat; emoties zijn de felle accenten die eruit springen.
• Gevoelens zorgen ervoor dat we op lange termijn gezond en veilig blijven; emoties beschermen ons nú, direct.
• Gevoelens geven ons richting, als de lijnen van een kleurplaat; emoties vertellen ons welke kleuren ons aanspreken of juist afstoten.
• Gevoelens zijn rustig en duurzaam als pasteltinten; emoties zijn krachtig en intens als primaire kleuren.
• Gevoelens bereiden ons voor op situaties die nog moeten komen; emoties reageren onmiddellijk op situaties die nu gebeuren en laten ons direct in beweging komen.

Waar zijn emoties eigenlijk voor bedoeld?
Het woord emotie betekent letterlijk beweging. Denk maar aan het Engelse woord ‘e-motion’: emoties zetten je in actie. Jonge kinderen en baby’s kunnen nog niet altijd duidelijk maken wat ze nodig hebben, daarom gebruiken ze emoties om jou als begeleider in beweging te zetten. Je kent het wel: door de manier waarop een baby huilt, weet jij al gauw of hij moe is, honger of een vieze luier heeft. Elke emotie vraagt om een andere reactie van jou, zodat het kind weer fijne gevoelens kan ervaren.
Worden kinderen ouder, dan leren ze stap voor stap hoe ze hun emoties en behoeften kunnen hanteren. Eerst leren ze geduld hebben als hun wensen niet meteen vervuld worden. Vervolgens ontdekken ze dat anderen ook behoeften hebben. Uiteindelijk groeien ze uit tot sociale mensen die rekening houden met meerdere anderen tegelijk. Dat is een hele prestatie van het jonge brein!