Botsen of bruggen bouwen?

Omschrijving

In de kinderopvang draait het niet alleen om de dagelijkse zorg voor kinderen, maar ook om de samenwerking met ouders. In een wereld waarin gezinnen vanuit verschillende delen van de wereld samenkomen, is het van groot belang dat pedagogisch professionals cultuursensitief te werk gaan.

Cultuursensitief werken betekent dat je niet alleen oog hebt voor culturele verschillen, maar ook actief probeert je houding en benadering aan te passen op een manier die recht doet aan de achtergrond van de ouder en het kind (Pharos, 2025). Het werkt hetzelfde als een van de interactievaardigheden, namelijk sensitief responsief reageren: het (h)erkennen en inspelen op signalen van de ouders. Daarbij is het belangrijk om weg te blijven van stereotype labels, zoals: ‘Ik weet hoe deze ouders uit Azië altijd reageren’, of: ‘Deze ouders uit India dragen de kinderen op handen’. Wanneer pedagogisch professionals cultuursensitief werken, ontstaat er een omgeving waarin kinderen zich veilig voelen en ouders zich serieus genomen weten. Dit draagt bij aan een betere samenwerking en een optimale ontwikkeling van het kind.

Hoe cultuur emoties kan beïnvloeden
Emoties zijn universeel, maar de manier waarop ze worden geuit (of niet worden geuit) en geïnterpreteerd, verschilt per cultuur. Waar de ene ouder zijn emoties openlijk toont, zal een andere ouder ze liever onderdrukken. Dit kan voortkomen uit normen en waarden om zo en gevoel van controle en waardigheid te behouden. Jij als pedagogisch professional werkt niet alleen vanuit jouw professionele maar ook vanuit persoonlijke normen en waarden, die weer beïnvloed worden door emoties. Soms reageren ouders vanuit emotie op een manier die niet direct begrijpelijk lijkt voor jouw eigen normen en waarden. Jullie referentiekaders verschillen (Blogger, 2022). De verschillen tussen pedagogisch professionals en ouders kunnen leiden tot misverstanden of onbegrip, maar bieden juist ook een kans om bruggen te bouwen en te verbinden (Je Bewust Worden van Je Vooroordelen, Nederlands Jeugdinstituut, z.d.) 

Voorbeelden van culturele verschillen
Non-verbale communicatie
In sommige delen van de wereld is direct oogcontact een teken van respect, terwijl het elders juist als confronterend of vrijpostig kan worden ervaren. 
Expressie van gevoelens
In sommige landen is het gebruikelijk om emoties openlijk te tonen, terwijl in andere landen juist een rustige en beheerste houding wordt verwacht.

Oog en oor voor het individu
Het is voor pedagogisch professionals cruciaal om zich bewust te zijn van verschillende (sociale) codes, en deze te herkennen en respectvol hiermee om te gaan. Om zo vanuit gelijkwaardigheid met elkaar te kunnen communiceren (Ana del Barrio Saiz, 2020). Let op: het is daarnaast van groot belang dat pedagogisch professionals zich bewust zijn van het feit dat culturele gebruiken niet voor iedereen uit de betreffende cultuur gelden. Blijf dus altijd oog en oor houden voor het individu.