Basisboek Gastouderopvang

Leerdoel
Niet het meest opwindende onderdeel van het beroep, de wet- en regelgeving. Maar het is wel fijn om te weten wat we met z’n allen bijvoorbeeld onder de term ‘gastouder’ verstaan. Zodat iedereen daar hetzelfde beeld bij heeft. Dan spreken we dezelfde taal. Handig!

In de wet staat een beschrijving van wat we onder een aantal termen in de gastouderopvang verstaan. Zo weet iedereen wat we met die woorden bedoelen en kan er geen misverstand over bestaan. De omschrijvingen zijn:

Leerdoel
Als gastouder werkt u niet op een eilandje. Hoewel u wel heel zelfstandig bezig bent, hebt u toch te maken met het gastouderbureau, deskundigen, de GGD en de ouders. Wat voor rechten en plichten hebt u eigenlijk naar het gastouderbureau toe? Wat doet het gastouderbureau precies voor u? Sommige gastouders zijn zelfstandig ondernemer, wat houdt dat in? En hoe zit het met (zwangerschaps)verlof, belasting, verzekering en pensioenen? Dit hoofdstuk maakt u wegwijs. Als gastouder bent u aangesloten bij een gastouderbureau. U moet zich houden aan de overeenkomst die u hebt met hen. Het gastouderbureau ook.

Leerdoel
Allerlei vragen kruisen uw pad. Vragen van ouders over problemen op school, hulpvragen, of vragen over financiën. Zelf hebt u ook vragen. Bijvoorbeeld als zich een ongeluk voordoet en u hebt een huisarts nodig. Of u hebt een vermoeden van kindermishandeling. U wilt misschien iets weten van de Belastingdienst of over een algemene opvoedingsvraag. Dan is het fijn als u de weg weet. In dit hoofdstuk staan namen en websiteadressen genoemd. De plaatselijke adressen van politie, huisarts en dergelijke moet u natuurlijk zelf opzoeken. Voor de juiste, actuele, telefoonnummers van onderstaande hulpdiensten in uw regio neemt u contact op met de bemiddelingsmedewerker van uw gastouderbureau.

Leerdoel
‘Mag ik uw pedagogisch werkplan zien?’ Die vraag kan u gesteld worden. Door gastouderbureau, GGD of ouders. Ouders hebben het recht om dit plan bij u in te zien. Er staat in hoe u kinderen opvangt. Welke dingen vindt u belangrijk? Hoe gaat u daarbij te werk? Elk plan gaat uit van de basisregels uit de Wet Kinderopvang. Dit hoofdstuk geeft u inzicht hoe u uw eigen werkplan opstelt.

Waarom een pedagogisch werkplan?
Ouders en overheid verwachten van u als professionele gastouder een duidelijke bijdrage aan de opvoeding van hun kind. Hoe die opvoeding er bij u uitziet laat u zien in een pedagogisch werkplan. In dit plan staat wat u belangrijk vindt bij opvoeden en hoe u volgens dat plan te werk gaat. Uiteraard sluit dit plan aan bij het pedagogisch werkplan van uw gastouderbureau.
In het hoofdstuk Methodisch werken zagen we al dat het werken volgens een plan, een methode, zorgt voor een beter bewustzijn. Met een plan denkt u beter na over wat u doet als u kinderen opvangt.

Leerdoel
U richt als gastouder uw huis in voor uw gastkinderen (tenzij u bij de vraagouder aan huis werkt). Daar moet u veel in investeren. Denkkracht en geld. Waardoor laat u uw keuzes beïnvloeden? Hoe berekent u uw kosten? Wat doet u als u het even niet meer weet? Tips en adviezen, u vindt ze in dit hoofdstuk. 

Wat koop ik?
Als gastouder schaft u uw eigen materialen aan. Dat kan spelmateriaal zijn, maar ook allerlei huishoudelijk materiaal. Bovendien moet u misschien dingen aanpassen in uw huis om het én veilig te maken én tegelijkertijd uitdagend en aantrekkelijk voor kinderen.

Leerdoel
U zou niet willen dat er in uw huis ongelukken gebeuren die u had kunnen voorkomen. Bij het gebruik van de goede hulpmiddelen en het nemen van hygiënische maatregelen doet u er alles aan om die ongelukken te vermijden. In dit hoofdstuk vindt u ook wie controleert of alles bij u gezond en veilig is. 

Waarom hygiëne en veiligheid?
Als het gaat om hygiëne, veiligheid en gezondheid zijn jonge kinderen een kwetsbare groep. Kinderen ontwikkelen zich snel, zijn nieuwsgierig en willen de wereld om zich heen ontdekken. Dat ontdekken gaat (soms letterlijk) met vallen en opstaan gepaard. Daarbij zijn ongelukken – groot of klein – onvermijdelijk. Als gastouder bent u op de hoogte van de risico’s. U neemt maatregelen om die te verminderen.

Leerdoel
Dit hoofdstuk gaat over uw arbeidsomstandigheden. Daarbij kijken we met een schuin oog naar de Arbowet. Die is formeel niet op de gastouder van toepassing. Toch is het goed te weten hoe u gezond en plezierig kunt werken.

Arbo-wetgeving en milieu
De Arbo-wetgeving gaat over ARBeidsOmstandigheden. In die wet is er altijd een werkgever en een werknemer in het spel. Daarvan is bij gastouderschap en het gastouderbureau geen sprake. De Arbowet is dan ook strikt genomen niet van toepassing. Toch willen we kijken naar wat de Arbowet zegt op het gebied van veiligheid en gezondheid. Het brengt ons op goede ideeën. We kunnen ervan leren en het als richtlijn gebruiken.

Leerdoel
Met het diploma Helpende Zorg en Welzijn kunt u in zorg- en welzijnsinstellingenterecht. Maar ook in de kinderopvang en peuterspeelzaal. Wat dat precies inhoudt kunt in dit hoofdstuk lezen.

Relatie tussen gastouder en helpende in zorg en welzijn
Als gastouder kunt u het diploma Helpende Zorg en Welzijn behalen. Daarmee wordt u nóg professioneler als gastouder, maar u kunt er ook nog allerlei andere kanten mee op.

Leerdoel
Verzorging is de basisbehoefte van ieder kind. Als gastouder is het een onontkoombaar onderdeel van uw werk. In dit hoofdstuk leest u welke richtlijnen en signalen er zijn bij verzorging. Hoe u met feeling en tact reageert op lichamelijk contact. Hoe u het kind zo vroeg mogelijk leert zijn zelfstandigheid te veroveren en hoe u omgaat met eetgedrag aanleren en een gezonde maaltijd klaarmaken. Kortom, belangrijke dingen waar u in overleg met de ouders uw steentje aan bijdraagt.

Wat zijn de basisbehoeften?
Lichamelijke verzorging is belangrijk. Door goede verzorging groeien kinderen goed. Bovendien is het goed voor hun welbevinden en welbehagen. Met een goede verzorging voldoet u aan een basisbehoefte. Hoe komt u er achter wat die basisbehoeften zijn?

Leerdoel
Dit is een groot hoofdstuk. Dat komt omdat spel en speelgoed een hele belangrijke plaats innemen binnen het beroep van gastouder. Aan het einde van dit hoofdstuk weet u het antwoord op vragen als: waar is spelen goed voor? Welke soorten spel zijn er? Wat hebben kinderen nodig om lekker te kunnen spelen? Op welke leeftijd spelen ze waarmee? En nog veel meer…

Wat leren kinderen door te spelen?
Kinderen zijn kleine onderzoekers. Ieder kind wil graag leren en ontdekken. Kinderen ontdekken dingen door te spelen. Ze bepalen hun eigen spel. Daarmee oefenen ze alle sociale, emotionele, cognitieve, morele en communicatieve vaardigheden die ze nodig hebben.

Leerdoel
Ook in de gastouderopvang zijn regels en afspraken. Veel zelfs. Het gastouderschap is immers een beroep. Met alle verantwoordelijkheden die daarbij horen. Bij een beroep hoort ook een beroepscode. Dat zijn regels over hoe u zich dient te gedragen, bijvoorbeeld wat betreft intimiteit. Daarnaast is er het protocol kindermishandeling. Allemaal te vinden in dit hoofdstuk.

Het beroep van gastouder
Iedereen die een beroep uitoefent moet zich aan regels en afspraken houden. Die regels en afspraken zijn tot stand gekomen doordat men heeft vastgesteld wat in de gastouderopvang belangrijk is en welke gedragsregels daarbij horen.

Leerdoel
Als gastouder gaat u de hele dag met kinderen of hun ouders om. Die ouders verschillen nogal van elkaar. De kinderen ook, er is er niet één hetzelfde. Er zijn dus ook verschillende manieren nodig om met ouders en kinderen te communiceren. Dat gaat vaak goed, maar is niet altijd makkelijk, en soms gaat het niet goed. Waar houdt u rekening mee, wat is handig om te weten en wat zijn de meest voorkomende problemen? En wat als er een echt conflict ontstaat? In dit hoofdstuk vindt u tips en adviezen, weetjes en voorbeelden.

Omgaan met ouders, omgaan met kinderen
Een van de voordelen van het gastouder zijn is dat de ouder intensief contact met u heeft over haar (of zijn) kind. Alle ideeën, wensen en twijfels worden met u besproken. U kent het kind goed. De ouder ook. Samen bent u deskundig als het om de opvoeding gaat, samen voedt u het kind op. U bent ‘partners in opvoeding’.

Leerdoel
Als gastouder voedt u kinderen op. Veel op onbewust niveau, vanuit uw ervaring, maar steeds vaker bewust. Omdat u kinderen in hun ontwikkeling wilt helpen. U wilt iets met ze bereiken, al was het maar dat ze leren zich te ontspannen, buiten te spelen of lekker met elkaar spelen. Dat zult u dan moeten organiseren, wil het gesmeerd lopen. U zult zelf moeten bedenken hoe u bepaalde activiteiten organiseert. Als u een kind wilt helpen iets te bereiken kijkt u eerst heel gericht naar wat het precies doet. Daarbij is het belangrijk dat u een kind positieve feedback geeft. Ook naar ouders toe moet u dat doen. Hoe? U leest het allemaal in dit hoofdstuk!

Wat is methodisch werken?
Methodisch werken bestaat uit drie onderdelen:
a. U hebt bewust een doel voor ogen met wat u met de kinderen wil bereiken.
b. U gaat op een bepaalde manier te werk om dat doel te bereiken. Die manier van werken bedenkt u van tevoren (Voorbereiden).
c. U denkt achteraf na of die manier van werken goed was en wat u de volgende keer beter of anders zou doen (Evalueren).

Basisboek Gastouderopvang (complete uitgave)