Kunst in de kinderopvang
Omschrijving
Samenvatting:
Nieuwe onderwijsmethoden, gericht op procesgericht werken en 21e-eeuwse vaardigheden zoals creatief- en probleemoplossend denken, vragen om een aanpassing in het aanbod van de voorschoolse opvang. Deze vaardigheden worden vooral ontwikkeld door procesgericht aanbod, waarbij kinderen kritisch leren kijken naar hun eigen handelen en creatief worden uitgedaagd. Doordat op dit moment binnen de kinderopvang kunstzinnig activiteiten veelal productgericht worden aangeboden, wordt ‘creativiteit’ en ‘eigen inbreng’ te weinig gestimuleerd bij jonge kinderen. Het doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in het aanbod van kunstzinnige activiteiten binnen de kinderopvang en de afstemming daarvan met het onderwijs.
Door het aanbod binnen de kinderopvang beter af te stemmen op de methoden en SLO-doelen van het onderwijs, ontstaat er een doorgaande (leer)lijn en kunnen pedagogisch medewerkers van kinderopvangorganisatie Sam&ko kinderen beter voorbereiden op de basisschool. Dit doel is ontstaan vanuit een praktijkprobleem waarbij bleek dat kinderen die starten op de basisschool, onvoldoende voorbereid zijn op de procesgerichte onderwijsmethoden. Dit komt doordat zij creativiteit missen, wanneer zij enkel concrete opdrachten te krijgen, zonder dat zij daar eigen inbreng in hoeven te stoppen.
Om een zo goed mogelijk antwoord te geven op de vraag welk aanbod er nodig is in de kinderopvang om hier beter op aan te sluiten, zijn er naast het theoretische onderzoek, actoren uit zowel onderwijs als de kinderopvang bevraagd over wat zij voor aanbod doen en welke uitdagingen zij hierin tegenkomen of welke mogelijkheden zij nog zien op verbetering. Ook is input vanuit Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) en een cultuurpedagoog verkregen door semigestructureerde interviews te doen. Door theoretisch te onderzoeken welke verschillende visies op aanbod van kunstzinnige activiteiten er zijn, wordt duidelijk hoe deze gerichter ingezet kunnen worden om de ontwikkeling van de 21e-eeuwse vaardigheden bij kinderen positief beïnvloeden.
Uit de onderzoeksresultaten bleek dat het aanbod van kunstzinnige activiteiten binnen de kinderopvang veelal productgericht is, wat de creativiteit weinig tot niet ontwikkelt. Medewerkers uit de kinderopvang zijn erg gericht op de thema’s die worden aangeboden. Dit maakt dat zij het lastig vinden om creativiteit te stimuleren bij kinderen, doordat thema’s volgens hen beter tot hun recht komen met productgerichte werkjes. Hier mist kennis (van didactiek en het belang van ander aanbod) en het durven denken buiten de kaders. Medewerkers handelen vaak uit gewoonte en wensen vanuit ouders.
Terwijl creativiteit juist nodig is om binnen de procesgerichte methoden van het onderwijs uit de voeten te kunnen. De aanbeveling is daarom om minder voor productgericht en meer voor aanbod te kiezen wat gericht is op proces. Zodat er ruimte komt voor ontdekken, zelf mogen ervaren en daarmee het ontwikkelen van vaardigheden zoals creatief denken, kritisch denken, zelfregulering en samenwerken. Door kennis te vergroten bij medewerkers kunnen zij beter aan te sluiten bij de interesses van de kinderen. Door niet standaard een activiteit thema- en groepsgericht aan te bieden, sluiten pedagogisch medewerkers daarnaast beter aan bij de individuele behoeften en ontwikkelingsfasen van kinderen, zoals het beleid voorschrijft.
Dit onderzoek is vooral gericht op kinderen van 0-4 jaar, een eventueel vervolgonderzoek zou gericht kunnen worden op kinderen in de basisschool leeftijd gekoppeld aan de BSO, met eveneens een doorgaande (leer)lijn met het onderwijs.
