Doe je mee?! Perspectieven op ‘zinvolle’ participatie (Deel 1: Ouders en kinderopvang)

Omschrijving

Participatie is een breed begrip. Het kent niet alleen een letterlijke betekenis als meedoen, maar heeft ook verschuivende betekenissen, bijvoorbeeld wanneer het wordt ingezet als beleidsinstrument in de vorm van participatiebevordering (Brok 2016; Jager-Vreugdenhil 2011). De overheid heeft verschillende ideeën over hoe mensen tijdens de levensloop dienen te participeren en zo nodig ook participatievormen combineren. Er zijn verwachtingen rondom leren, werken en zorgen, maar bijvoorbeeld ook rondom vrijwilligerswerk of burgerinspraak. Deze verwachtingen veranderen per leeftijdsfase. Zo vindt de overheid het bijvoorbeeld een verantwoordelijkheid van jongeren om een opleiding af te ronden, van ouders van jonge kinderen om de zorg te combineren met betaalde arbeid en van ouder wordende mensen om mantelzorg en vrijwilligerswerk oppakken.
Het combineren van verschillende participatievormen zal als vraagstuk op de beleidsagenda’s in de toekomst alleen maar groter worden (Roeters et al. 2021). Het echter de vraag in hoeverre deze wensen reëel dan wel wenselijk zijn in de contexten van de levens van mensen zelf. 

in de reeks Doe je mee?! Perspectieven op ‘zinvolle’ participatie onderzoekt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) op basis van drie deelstudies deze spanning:  wat zijn nou precies de verschillende perspectieven van overheid en burgers op participatie gedurende de levensloop? Op ‘zinvol meedoen’? Wat verwacht de overheid precies van burgers bij het bevorderen van participatie? En wat vinden mensen op wie dat beleid is gericht daar eigenlijk van?
Dit deelproject richt zich op de levensfase met jonge kinderen en in het bijzonder op de rol van kinderopvang. Kinderopvang is bedoeld als een participatiebevorderend instrument in een specifieke fase van het werkende leven. in dit onderzoek kijken we naar hoe ouders van jonge kinderen vormgeven en waarde hechten aan verschillende vormen en invullingen van participatie. Dat doen we aan de hand van de volgende onderzoeksvraag: Hoe verhoudt de inzet vanuit de overheid gericht op de bevordering van arbeidsparticipatie van werkende ouders van jonge kinderen middels kinderopvang zich tot hun eigen zienswijzen en gedragingen en wat zij als zinvolle participatie ervaren? Deze beleidssamenvatting is gebaseerd op het volledige onderzoeksrapport, te raadplegen via www.scp.nl. in deze samenvatting verwijzen we in noten regel- matig naar het rapport en de bijlagen, voor wie meer wil lezen over een bepaald thema.
Eerder onderzoek vanuit het SCP naar betaald werk en zorg, combinatievraagstukken, deeltijdwerk en kinderopvang richtte zich met name op de ervaringen van mensen vanuit survey-onderzoek.  Wat voor kenmerken hebben ze, wat doen ze zoal en wat voor waarde hechten ze aan verschillende participatie- vormen? Het is belangrijk en waardevol om verschillende trends door de jaren heen in kaart te brengen. Deze publicatie maakt daar dankbaar gebruik van in het plaatsen van de ervaringen van ouders van jonge kinderen in bredere trends in de samenleving. in dit onderzoek willen we echter antwoord geven op de vraag die vaak aan het einde van deze eerdere publicaties werd gesteld: hoe komen deze ervaringen tot stand? Wat zijn de achterliggende mechanismen en hoe is dat zo gekomen?