KIDDO 3 2022

Kinderen willen vaak weten hoe iets werkt. Wij volwassenen willen weten wat het wordt. Hier zit het dilemma bij het bedenken van een creatieve activiteit: we willen vaak iets leuks met kinderen knutselen wat ze mee naar huis kunnen nemen.

Buiten spelen is gezond en belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen, dat weten we allemaal. Maar hoe houd je het buitenspelen interessant voor kinderen als er altijd hetzelfde speelgoed uit de schuur wordt gehaald? De landelijke organisatie Jong Nederland (zie kader) deelt leuke buitenspeelspelletjes voor in het bos, op het veld en in de wijk. Laat je inspireren!

We zijn ons vaak niet bewust van hoe groot de invloed is van wat wij zeggen en uitstralen naar kinderen. Het gaat niet om goed of fout, maar wel om bewustwording. Bewustwording dat de woorden die wij vaak zo vanzelfsprekend gebruiken niet op zichzelf staan. Ze doen iets in de gevoelswereld van het kind. Daarom is het van belang dat we stilstaan bij onze woorden, individueel en samen met collega’s.

Buitenspelen in en met de natuur is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Als organisatie wil je daarom graag een mooie buitenruimte die uitdaagt tot veelzijdig bewegen, waar kinderen creatief kunnen zijn, een groene omgeving die rust biedt. Bij De Knuffelboom XL (Gent) werkten ouders en team samen een plan uit voor een mooie buitenruimte. Laat je inspireren!

Heb jij al eens een kindermeditatie geprobeerd in de groep? Het is een mooie manier om een ontspannen sfeer te creëren. Zoek een rustig plekje, dim de lichten en zorg dat niemand je kan storen. Zorg dat het kind of de kinderen rustig in- en uitademen. Dit kun je voordoen of samen doen. Zorg ervoor dat je het verhaal op een rustige manier voorleest en voldoende pauze neemt. Je kunt de meditatie ook afspelen. Bespreek na afloop het verhaal en laat de kinderen tekenen wat er zich in hun hoofd heeft afgespeeld tijdens het meditatieverhaal.

Ik ben een 'vindselaar’. Alles wat de natuur laat vallen, trekt mijn aandacht en vaak raap ik het op om er later iets leuks mee te doen. Doen jullie mee? De natuur en haar materialen zijn zo prachtig. Kijk anders. Zet de vindselbril op! Dat is het zaadje dat ik wil planten bij klein en groot.

Buitenspelen is broodnodig voor een evenwichtige ontwikkeling van opgroeiende kinderen. Zoveel tijd en aandacht jij aan de buitenspeelmomenten geeft, zo betrokken zal elk kind spelen. Dan wordt het elke dag genieten voor de kinderen en voor jou.

Kinderen en natuur horen bij elkaar, dat weten we allemaal. Wanneer professionals in de kinderopvang er met kinderen op uitgaan, gaan ze waarnemen, ervaren en leren in de natuur. Mensen die weet hebben van de waarde van natuur voor kinderen, maar ook voor zichzelf, hebben we in deze tijd meer dan ooit nodig.

Durf jij je uit te spreken in het team? Zijn altijd dezelfde collega’s het meest aan het woord? Word je gestimuleerd om je mening te geven? Doet ieders mening ertoe? Dit zijn allemaal vragen die je jezelf kunt stellen. Als iedereen het gevoel heeft dat hij of zij ertoe doet en een thuisgevoel heeft binnen het team, dan kun je stellen dat je in een veilig team werkt.

Natuurbeleving, het is niet meer weg te denken uit de ontwikkeldoelen in de kinderopvang. Het ervaren van de natuur met al je zintuigen: proeven, ruiken, horen, voelen en zien. Maar hoe doe je dat als jouw schoolplein of buitenruimte op het eerste gezicht weinig natuur te bieden heeft en je niet goed weet waar je moet beginnen?

Buitenspelen in en met de natuur is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Als organisatie wil je daarom graag een mooie buitenruimte voor de kinderen. Dit is iets waar alle kinderopvangorganisaties mee te maken hebben en dus kunnen we van elkaar leren. Kinderdagverblijf SamSam (locatie Westerpark, Amsterdam) laat zien hoe hun buitenruimte eruitziet en hoe zij deze gebruiken. Laat je inspireren!

In dit nummer

6. Elke dag een buitenspeelfeestje!
20. Houtskool maken
34. Meer beweging en gezondere voeding in de kinderopvang
40. Begrijpen met je handen
54. Op avontuur in de natuur
78. Doe groen. Ga samen vindselen!

& verder…

11 Stampen in de plas
12 Spelen en ontdekken in het groen
16 Okiddo voor 0 t/m 4 jaar: Wat is er buiten te beleven?
18 Inspirerende buitenruimte
28 De magische tuin
30 Muziekcolumn: Water
38 Okiddo voor 4 t/m 12 jaar: Bladerdieren
48 Voetbal scoort!
52 Het veilige team
58 Toekomstgerichte kinderopvang
62 Kom mee naar buiten allemaal!
66 Buitenspelen
69 Natuurspelen
72 De invloed van taal op ons gevoel en gedrag
76 Sinne gaat voor groen
84 Groen Cement
88 Zien eten, doet eten
97 De knuffelboom
98 Spelen met bomen

Er is buiten in het groen van alles te beleven met kinderen, maar waar begin je als pedagogisch medewerker? Als je kinderen de natuur echt wilt laten ontdekken en beleven, vraagt dat de nodige inspiratie. Misschien heb je nog leuke ideeën uit je eigen kindertijd zoals zelf varen in een bootje of een klein bootje van riet maken. Misschien ging je vroeger wel vlierbessen of rozenbottels plukken om er jam van te maken?

SuperFIT richt zich op meer beweging en gezondere voeding van peuters door het veranderen van hun omgeving in de kinderopvang. Vier jaar na de introductie van deze aanpak zijn er nog steeds positieve blijvende veranderingen in het handelen van de pedagogisch medewerkers op de deelnemende kinderopvanglocaties. Hoe zorgt SuperFIT hiervoor?

Regen, beekjes, meren, rivieren, de zee: water is overal om ons heen en speelt een belangrijke rol in ons leven. Maar water is ook lekker en leuk om in te zwemmen en om mee te spelen. Daarom is het lied in deze muziekcolumn een ode aan water.

Werk je beroepsmatig of in je vrije tijd met kinderen? Dan weet je waarschijnlijk wel hoe leuk en leerzaam het is om in de natuur te spelen. In dit artikel deelt de landelijke organisatie Jong Nederland (zie kader) allerlei natuurspelen en -activiteiten om het spelen in en met de natuur te bevorderen. De spelpijlers zijn (Sport &) Spel, Creativiteit en Buitenleven. Laat je inspireren!

Ik schrijf dit stukje nu we midden in een hittegolf zitten en realiseer me dat we juist veel binnen gebleven zijn omdat dit nu het gezonds is. Wat we buiten vooral zien, is droog gras, slappe bloemen, veel wespen en vlinders. We zoeken schaduw op en moeten ons insmeren tegen de zon. Voor kinderen is dat al een ‘vracht aan natuurbeleving’ als je daar aandacht aan geeft.

‘Wie heeft er weleens iets gemaakt met materialen uit de natuur?’, vraagt Marissa, de pedagogisch medewerkster van de groep de Verkenners. Lynn en Olivia steken meteen enthousiast hun vingers op, waarna Olivia roept dat zij weleens een heksensoepje heeft gemaakt. ‘Wij gaan straks dieren maken,’ vertelt Marissa. Balthazar kijkt haar verbaasd aan: ‘Hoe gaan wij dat dan weer doen?’

Buitenspelen is gezond. Dat is voor niemand meer een verrassing. Het levert een waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen. De voordelen van buitenspelen in de natuur zijn talrijk. Het zorgt voor ontspanning, stimuleert creativiteit, fysieke fitheid, concentratie én het maakt vrolijk!

Hoe leer je kinderen te zorgen voor de aarde? Hoe kun je duurzaam gedrag stimuleren bij hen? Hoe gebruik je de natuurlijke omgeving als derde pedagoog en als leeromgeving? Waarom wil je als kinderopvangorganisatie eigenlijk aandacht besteden aan groen en duurzaamheid en hoe kun je dat doen?

Met rode wangen, sommige kinderen met een overall en laarzen aan, zie je ze buiten lopen. Nee, niet lopen maar struinen, op ontdekkingstocht naar kleine kriebelbeestjes. Een loeppotje in de ene hand, de verrekijker in de andere.

Sharing Nature© is een manier van natuureducatie ontwikkeld door de Amerikaan Joseph Cornell. Hij beschreef al in zijn eerste boek in 1979 dat spelvormen de aandacht vasthouden en hoe kinderen zelf van de natuur kunnen leren. Het boek zorgde voor een ware revolutie in natuureducatie. In dit artikel lees je hoe je kinderen door middel van een serie Sharing Nature spelvormen ervaringen op kunt laten doen in de natuur rondom het thema bomen.

Bij een beetje regen kunnen de kinderen buiten spelen, maar er zijn van die dagen dat het niet droog lijkt te worden. Met het spel ‘Stampen in de plas’ kunnen de kinderen toch hun energie kwijt.

Tamara Tiggelovend deed praktijkonderzoek naar het belang van procesgericht werken en 21e-eeuwse vaardigheden in de kinderopvang. ‘Wanneer de kinderopvang niet meegaat in deze onderwijsontwikkelingen kan er een ‘gat’ ontstaan in de doorgaande leerlijn’, stelt Tamara in haar scriptie. Ze legt uit op welke manier kinderopvangorganisaties de kinderen beter kunnen voorbereiden op het nieuwe onderwijs en welke rol de pedagogisch medewerkers hierin kunnen aannemen.

Geen enkele sport wordt zoveel en vaak beoefend als voetbal. Zelfs op de meest afgelegen plekken van de wereldbol. Het is laagdrempelig en aanstekelijk, maar voetbal is zoveel meer dan spelen met een bal.

Veel kinderen hebben een afkeer van groenten en fruit. Hoe kun je kinderen stimuleren om het toch te eten of in ieder geval te proberen? Junilla Larsen, auteur van het boek Eetgedrag in balans geeft op basis van recent onderzoek tips aan pedagogisch professionals voor het creëren van een gezonde eetopvoeding.