Gepeuter (Activiteiten)

Boetseren is een fantastische activiteit omdat ze een onuitputtelijke bron van experimenten is. Klei of speeldeeg zijn immers materialen die zich makkelijk laten vervormen en telkens weer doet de peuter tijdens het kneden ervan nieuwe ontdekkingen. Hij kan met beide handen werken, met de vingers of de vingertoppen, met de duimen, de handpalmen, de ellebogen en als het moet zelfs met het hele lichaamsgewicht om die bol plat te krijgen.

Gips is voor de meeste peuters iets helemaal onbekends. Het is bovendien een aantrekkelijk materiaal. Gips mengen is op zichzelf immers al een ervaring en wanneer je het in een vorm giet of voorwerpen in het bijna droge gips drukt, zorg je in een handomdraai voor een aardig resultaat. De kunstenaar Bram Bogaert maakte fascinerende gipswerken die heel eenvoudig van techniek zijn, dicht bij de belevingswereld van peuters staan en opvallend mooie effecten creëren.

Enkele streepjes schmink en een glimlach wordt een grimlach. Peuters zijn erg gefascineerd door de gedaanteverwisselingen die hun gezicht en davan hun vriendjes kunnen ondergaan. Met wat fantasie en heel eenvoudige technieken tover je dieren, grimassen, sterren of clowns tevoorschijn. Het komt er dan vooral op aan de meest essentiële kenmerken te benadrukken. Peuters hebben namelijk niet erg veel geduld zodat je ze niet te lang mag laten stilzitten. Het grimeren hoeft daarom helemaal niet zo uitgebreid te gebeuren: vaak zijn enkele streepjes of een snor al voldoende.

Poppen zijn dankbare speelkameraadjes: ze buigen zich immers naar alle grillen van de fantasie van de peuter. Dat maakt ze soms tot de ideale gesprekspartner. Verhalen die je als volwassene niet te horen krijgt, zijn bestemd voor de oren van de pop. Het is voldoende dat het eenvoudigste popje eventjes beweegt en iets vertelt en het begint voor de peuter echt te leven. Een eindeloos Pinocchio-verhaal.

Kliederen met behangerslijm vinden peuters bijzonder amusant. Ze kunnen zich helemaal uitleven terwijl ze de lijm uitsmeren met hun vingers of een kwast, of ontdekken dat ze met hun vingers vlot strepen kunnen trekken door de blubberige lijm. Vele kinderen houden van de sensatie die ze krijgen wanneer ze de lijm met de handen uitsmeren, maar enkelen onder hen vinden dit vies zodat je voor hen een dikke behangerskwast of een spatel achter de hand houdt.

Vier peuters zitten aan tafel. Tanja, de begeleidster, deelt repen papier en scharen uit. Helena kan al knippen en gaat onmiddellijk aan de slag. Arne heeft wat problemen om zijn duim en vinger op de juiste manier door de ogen van de schaar te steken. Wanneer hij erin geslaagd is, neemt hij een reep papier en tracht die te knippen. Het lukt hem niet: hij houdt de schaar te schuin ten opzichte van het blad. Tanja ziet dit en helpt Arnee ventjes, door hem te tonen hoe hij zijn schaartje recht moet houden en het papier goed naar achteren moet doorschuiven.

Rijgen is helemaal geen eenvoudige opdracht voor peuters. Het vraagt immers een vergevorderde oog-hand en hand-hand cordinatie: de handen moeten bij het rijgen elk een volledig verschillende handeling uitvoeren, die bovendien perfect op elkaar afgestemd moeten zijn. Ten slotte vergt de activiteit heel wat fijn gepriegel. Het lijkt dus voorlopig wat hoog gegrepen, maar toch bestaan er eenvoudiger oefeningen die peuters spelenderwijs leren rijgen.

Johanna zit rustig in de boekenhoek in een boekje te bladeren. Plots begint ze de blaadjes ervan te scheuren, tot grote ergernis van haar begeleidster. Wat later zit Johanna aan de keukentafel en mag ze naar hartelust enkele velletjes verscheuren. Dat vraagt heel wat inspanning van haar. Scheuren is immers niet makkelijk voor peuters, want echt scheuren vereist een asymmetrische beweging: beide handen en armen moeten elk een verschillende beweging uitvoeren, wat nogal wat coördinatie vergt. Als je de peuter voldoende laat experimenteren lukt dat met de tijd wel, maar in het begin blijft het scheuren beperkt tot het symmetrisch ‘trekken’ van grotere flarden papier.

Experimenteren met kleuren op verschillende materialen is voor de peuter een onuitputtelijke bron van fantasierijk spel. Schilderen is dan ook bij uitstek een activiteit die je eindeloos kunt variëren.
Om te beginnen zijn er heel wat manieren om de verf aan te brengen, in de eerste plaats met de vingers. Sommige peuters zijn er dol op, andere vinden het maar vies: vingers en handen krijgen een andere kleur en het gevoel van die natte, koude verf die tussen de vingers doorsijpelt is heel apart. Verschillende kleuren verf lustig uitsmeren en onder elkaar vermengen vinden de meeste kinderen wel prettig, als ze maar de kans krijgen om aan dat nieuwe materiaal te wennen. Wanneer we vingers, handen, en waarom niet, voeten hebben uitgeprobeerd om er verf mee aan te brengen, kunnen we natuurlijk afwisselen met ander basismaterieel zoals penselen, kwasten, sponzen, spatels, enz.

Stempelen is een vrij moeilijke activiteit. De peuter geniet van het ritmisch op en neer gaan van de stempel, maar wrijft al gauw de verf met de stempel open. Laat hem of haar desondanks toch maar kennismaken met deze techniek. Het ritmisch kloppen is op zichzelf immers een aantrekkelijk spel en geeft de activiteit een muzikaal tintje, wat je met muziek zelfs extra in de verf kunt zetten. Natuurlijk is ook het effect van het stempelen zelf, namelijk telkens weer dezelfde afdruk maken, een reden om er rustig mee door te gaan. Bovendien vinden de meeste peuters het erg prettig om met verschillende soorten stempelmateriaal te experimenteren.

Wanneer een tafellaken uitgespreid wordt, komen spontaan enkele peuters aan tafel zitten. Papier en wasco’s worden uitgedeeld. Tycho en Lieselot beginnen onmiddellijk in grote halen te tekenen. In een oogwenk staat hun blad vol zwierige strepen. Lieselot wisselt regelmatig van kleur. Zij lijkt meer op te gaan in een spel dat erin bestaat een wasco in het potje te stoppen, een andere er uit te nemen, een streepje te trekken en weer te veranderen. Ze is er heel geconcentreerd mee bezig. Lieselot tekent op het blad van Tycho. Begeleidster Lieve herinnert haar aan de afspraak. Carmen heeft ondertussen rustig wat getekend. Ze is snel klaar, heeft geen zin meer, staat op en gaat elders spelen.